Nazari (Teorik) Bilgi

Batı müziğinde (uluslararası müzikte), saniyede 440 titreşim yapan sesin adı LA’dır. Bu ses, Türk müziğinde de ölçü olarak alınmıştır. Bu sabit incelikteki sesi diyapazon denen aletten alırız. Mûsikîmizde, bu 440 titreşimli ses, değişik seslere karşılık olarak alınmış, böylece değişik düzenler sistemi kullanılmıştır. Diyapazon LA’sını aynen kabul eden düzene mansur düzeni denmiştir. Ancak, tanbur, kanun, kemençe gibi udda da Re (Neva) teli, diyapazondan alınan LA sesine akort edilir. Bu akort, bu enstrümanların bugünkü kullanılışlarına ve tınılarına uygun olduğundan uygulanmaktadır. Adı, Bolâhenk düzenidir. (Bolâhenk akort) Türk sazları içinde udun bir özelliği, diğerlerine göre bir oktav (sekizli) pest (kalın) ses vermesidir. Yani, kanun, kemençe vs. Neva (Re) tellerini 440 frekanslı LA’ya akort ettiği halde, uddaki Neva Teli, bunun bir oktav pestine, 220 frekanslı LA’ya akort edilir.

Tel No	Türk Müziği’nde Adı	Uluslararası Müzikte (Fianoda)
1	Sol (Gerdaniye)	Re
2	Re (Neva)	La
3	La (Dügah)	Mi
4	Mi (Hüseyni Aşiran)	Si
5	Si (Kaba Buselik)	Fa Diyez
6	Fa Diyez (Kaba Geveşt)	Do diyez (Tek tel (bam teli))

Torun, Mutlu “Ud Metodu” Çağlar Nota Yayınları, 1993